خارجة بن مصعب ضبعى

خـارجـة بـن مصعب ضبعى سرخسى , درگذشته به سال يكصد وشصت و هشت ((191)) يكى از قاريان , تابعين خراسانى و از مخضرمين (درك كنندگان ) دو دولت بنى اميه و بنى عباس بود.

او متهم به عدم وثوق بود, زيرا مطالبى را كه از اساتيدش نقل مى كرد مورددقت قرار نمى داد .

ابن جـزرى در حـالـى كـه اسـاتـيـد و شاگردان وى را در علم قرائت مى شمرد و هشدار مى دهد كه دانـشمندان بايد از آنچه او از اساتيد خود نقل مى كند, دورى جويند, ((192)) مى گويد: وى علم قـرائت را از نـافع و ابوعمروفراگرفت و در موارد زيادى با آنها مخالفت كرد, اما كسى از او پيروى نكرده است .

از حـمزه , نيز حروفى را نقل كرده است .

عباس بن فضل و ابومعاذ نحوى ومغيث بن بديل نيز علم قرائت را از خارجه نقل كرده اند.

ابـن مـجـاهـد, ((193)) و ابـن خـالويه , ((194)) شواهدى در دست دارند كه تنها خارجه آنها را از نـافع بن عبدالرحمن و ابوعمروبن علاء, قارى اهل بصره , روايت كرده وبيشتر آنها از چيزهايى است كـه از نـافـع , مـنحصرا نقل كرده است و آنها مربوط به اماله و جهات اشتقاقى و صيغه هاى مفرد و جمع مى باشد.