سخن ناشر

ثقلين قرآن و عترت به جهت عظمت و والايى مقام و به لحاظ نقش حساس ‍ و خطير آنان همواره مورد توجه و اهتمام امت اسلامى بوده و مى باشد. هشدارهاى تكاندهنده حضرت نبوى صلى الله عليه و آله در مورد امانت هاى الهى بعد از جريان رسالت ، يعنى قرآن و عترت و اتحاد و هماهنگى بين آن دو ايجاب مى كرد كه كسانى كه ايمان راستين و معاهده صادقانه با خداوند دارند، همواره به فكر اين دو يادگار مهم رسالت باشند و وجود مطهر رسول الله صلى الله عليه و آله را در دو جلوه قرآن و عترت ببينند و از وحدت اين دو به نقش اساسى آن ها پى ببرند.

در بين چهار گروه متصور تنها يك گروه اهل سعادت و نجاتند و سه گروه باقيمانده به سوء اختيار خود وادى هلاكت را بهشت سعادت پنداشتند و دو اسبه تاختند و به گودال خسر الدنيا و الآخرة (1)افتادند؛ گروه اول كسانى كه پس از پيامبر مكرم اسلام صلى الله عليه و آله و سلم همه چيز را تمام شده تلقى كرده و اءنقلبتم على اءعقابكم (2) حياتى ارتجاعى پيدا كرده و به جهالت جهلا پيوستند. البته سقوط و عذاب اين دسته شكننده تر است ؛ زيرا جزء كسانى هستند كه خداوند متعال درباره آن ها فرمود: بعد ما تبين الهدى . (3)

گروه دوم افرادى هستند كه با شعار باطل و انحرافى حسبنا كتاب الله ، خود را به مظاهر با قرآن همراه كرده و با بى اعتنايى به كفه ديگر ميزان الهى يعنى عترت ، به دنبال عدالت و سعادت بودند؛ آنان دانسته يا ندانسته از كتاب هم باز ماندند و نه تنها از حقايق و معارف بلند قرآن باز ماندند؛ بلكه قرآن در آنان را به زمين زده و از باب و لا يزيد الظالمين الا خسارا (4) در مرداب عصيان و گرداب خسران سوق داده است .

گروه سوم كسانى هستند كه مى پندارند بدون توجه و اهتمام به كلام الهى و كتاب پروردگارى ، يعنى قرآن مجيد و با بى اعتنايى به حقايق و توصيه هاى قرآنى مى توان دوست دار عترت بود و از آنان بهره هاى علمى و ولايى داشت ، در حالى كه اين قرآن است كه اهل بيت عليهم السلام و عترت را معنى مى كند و جايگاه رفيع و منيع آنان را معرفى مى نمايد و اطاعت و تبعيت و محبت به آن ها را فرض و لازم مى شمارد و همگان را براى شناخت و ايمان به معارف بلند قرآنى به عترت طاهره عليهم السلام ارجاع مى دهد، و در واقع به توسط اراده الهى و كلام ربانى است كه عترت عليهم السلام مى توانند طريق الى الله و ابواب جنان الهى باشند. بنابراين بدون استناد به قرآن ، حتى تبعيت و محبت هم بى معنى و باطل است و اطاعت نيز مجوزى نخواهد داشت ؛ به عبارت ديگر تنها آهنگ برين اءطيعوا الله و اءطيعوا الرسول و اءولوا الاءمر منكم (5) است كه امت اسلام را به درگاه رفيع و بارگاه منيع آنان رهنمون مى شود.

اما گروه چهارم كه رهنمون به طريق كمال و جنت و جمال هستند و از خطرات گذشته و مصون ، افرادى هستند كه با تمسك به هر دو معنى ، هم قرآن و هم عترت ، به موازات هم و بدون تفاوت هم قرآن حكيم را در جايگاه اصلى و موفقيت حياتى آن قرار داده و هم عترت عزيز را در ارايه نقش مهم و خطيرشان مؤ ثر و فاتحند.

يكى از بهترين زمينه هايى كه مى توان به اين هماهنگى و وحدت ثقل اكبر، يعنى قرآن و ثقل اكبر، يعنى عترت كه اين تفاوت هم به لحاظ اظهار و اثبات است و در باطن و ثبوت هر دو امر يك ترازند و با تساوى دو كفه قرآن و ولايت ميزان بودن هر دو آشكار مى شود كه تحقيق اين مطلب نيز در اين كتاب آمده ، راه يافت ، اين است كه قرآن را از زبان عترت و عترت را از زبان قرآن بيابيم ، گر چه هر يك براى معرفى خود منبع مستقلى هستند.

اين كتاب ارزشمند در راستاى هدف مذكور تاءليف شده است ؛ همان طورى كه مؤ لف حكيم آن در مدخل كتاب بيان فرمودند، در سال 1406 ه ق كه حدود 18 سال قبل مى باشد، به پيشگاه سلطان دين و دنيا و آخرت ، يعنى حضرت ابا الحسن على بن موسى الرضا المرتضى عليه آلآف التحية و الثناء تقديم شده و در روضه رضوى عليه السلام ثبت گرديد كه اميد است آن حضرت به بهترين درجه بر مبناى كرامت خاص خود پذيرا باشد و مؤ لف فرزانه و همه كسانى كه در جهت تعريف و تولى آن حضرت در كنگره بين المللى امام رضا عليه السلام گام نهادند، از شفاعت آن حضرت برخوردار شوند.

متن اصلى اين كتاب به صورت عربى تدوين شد كه با عنوان على ابن موسى الرضا عليه السلام و القرآن الحكيم ، هم به صورت مستقل و هم به صورت مجموعه مقالات در كنگره محترم مذكور چاپ شده ، ليكن در مركز نشر اسراء اين كتاب با تحقيقات لازم و شايسته در سال 1374 به صورت مستقل چاپ و نشر يافت .

تاكنون به كرات از طرف دوستان و علاقمندان توصيه به ترجمه فارسى آن شده كه به لحاظ حساسيت موضوع و به جهت قلم وزين و متنى بودن استاد اقدام به ترجمه فارسى آن نگرديد. پس از مدتى توسط خانم زينب كربلايى ترجمه اين كتاب تهيه شده و با موافقت حضرت استاد، به دست تحقيق و تصحيح سپرده شد كه پس از تطبيق ترجمه با متن و اعمال موارد لازم ، و همچنين ويرايش و جهات لازم ديگر به اين صورت در اختيار علاقمندان قرار مى گيرد كه در همين جا از خانم كربلايى و همه محققين مؤ سسه تحقيقاتى اسراء كه در تصحيح و ويرايش آن كمك شايانى نمودند، تقدير و سپاس مى شود.

اين كتاب در يك مقدمه كه درباره موضوع كتاب و سر نگارش آن گفت و گو مى كند و در يك روضه كه در آن از قرآن علمى و قرآن عينى و اشتراك آن ها و امتناع فرق و افتراق آن ها بحث مى كند و در چهار جنت فراهم آمده كه در جنت اولى از راه معرفت ، شرايط معرفت و موانع معرفت قرآن بحث مى كند، و در جنت ثانيه از فرق بين تدبر در قرآن و استنطاق قرآن و مباحث مربوط گفت و گو مى كند و در جنت ثالثه به بحث تشويق و ترغيب قرآن به تحقيق و طرد پندار و آرزو مى پردازد و در جنت رابعه به طرد قرآن در جهت تحصيل معرفت صحيح و نجات از گمراهى توجه مى دهد؛ مثل تشويق به برهان عقلى و همچنين شهود قلبى و اجتناب از قياس وهمى و تمثل شيطانى .

در پايان لازم است كه توجه همه علاقه مندان به قرآن و عترت و چاره جويان وحدت و هماهنگى بين ثقلين را به اين نكته معطوف داريم كه گر چه تمام تلاش در جهت مطابقت ترجمه با متن اصلى و عربى آن انجام شده ، ليكن دقائق و لطائف به راحتى قابل انتقال نيست و ظرفيت زبان ها و لغات يكسان نيست و لذا محققين از مراجعه به متن عربى آن مستغنى نخواهند بود.

مركز نشر اسراء

به نام خداوند بخشنده ى مهربان

حمد و ستايش خدايى را كه خود را در قرآن ستود و قرآن را با ستايش خود آغازيد و حمد را پايان سخن اهل بهشت قرار داد. درود خداوند بر كسى كه پرچم ستايش الاهى در دستان اوست ، كسى كه خداوند او را به مقامى محمود و ستوده برانگيخت و درود بر خاندان او باد، مفسران قرآن كه بر خلاف مردم ، هدايت را بر هواى نفس برترى بخشيده اند؛ تا روز قيامت نفرين بر همه دشمنان ايشان باد.